Activiteiten

apr 5 2017

Vergadering 3 april 2017 – Enten van bonsai

Daar deze tijd van het jaar er heel geschikt voor is, hebben we nog een keer gekeken wat de mogelijkheden zijn van enten bij bonsai. Geregeld zie je wel eens een boom met één of ander mankement, zoals een slechte wortelvoet, geen tak waar je er eentje zou willen, of een mooie boom met loof wat niet geschikt  is voor bonsai doeleinden. In sommige gevallen kan enten hier dan wel eens een heel goede oplossing voor zijn. Er zijn natuurlijk vele manieren van enten, maar ze zijn niet allemaal even geschikt voor bonsai doeleinden. De meest gebruikte technieken zijn kant-enten of boor-enten. Af en toe kan er ook eens aan knop-enten gedacht worden. Mits deze techniek van enten correct uitgevoerd wordt, kan ongeschikt materiaal plots toch wel bruikbaar worden. Voor deze vergadering  heeft Jean-Paul Polmans ons wat meer bij gebracht over deze techniek…

Allereerst hebben we enkele praktijkvoorbeelden bekeken in de tuin van Jean-Paul. We kregen de uitleg hoe hij bij deze voorbeelden te werk is gegaan, welke tijdspanne er over gegaan is tot het huidige resultaat, wat er goed is gegaan, maar ook wat er minder goed is gegaan. Enten vraagt uiteindelijk ook wel wat ervaring, en enkel door het uit te proberen kan je leren…

Bij deze Juniperus heeft Jean-Paul één van zijn eerste enten geplaatst. Deze boom had een prachtige beweging met dansende dode hout partijen. Maar het loof was niet wat het moest zijn, en daarom is er een fijnere loofsoort op geënt, in dit geval ‘itoigawa’. Het heeft dan misschien wel enkele jaren extra gekost, maar het huidige resultaat had nooit bereikt kunnen worden met het oude loof van deze boom…

Volgende boom was een vrij recent geënte Pinus sylvestris. Een yamadori met een prachtige beweging vlak boven de wortelvoet, maar daarna is het verloop van de stam vrij saai, en het loof zat eigenlijk te hoog. Jean-Paul heeft dan onderaan een andere jonge boom geënt, met de bedoeling om later enkel met het loof van de nieuwe boom te werken, en de rest (gedeeltelijk weliswaar) te verwijderen. De ent is ondertussen vergroeid met de yamadori, en mits nog wat diktegroei kan er binnenkort aan een eerste vormgeving gedacht worden. Jean-Paul wist ons nog te vertellen dat hij in dit specifiek geval de ent beter aan de buitenkant van de bocht had geplaatst. Een tak aan de binnenkant van een bocht oogt niet zo natuurlijk als eentje aan de buitenkant…

Hieronder zie je een gelijkaardige boom, waar de ent zichtbaar al veel beter is vergroeid. Deze boom is dan ook al opgepot in een geschikte bonsai schaal, en heeft zijn eerste vormgeving met het nieuwe loof gehad.

Onderstaande Larix – een prachtige yamadori van een student van Jean-Paul – heeft het probleem van lang stuk oninteressante stam. Hier is het dan niet de bedoeling om ergens een nieuwe tak te gaan enten, maar zou het aanenten van nieuwe wortels net achter het saaie stuk stam wel eens een oplossing kunnen bieden voor het probleem van deze boom…

Volgend voorbeeld is een Juniperus met loof dat niet geschikt is voor bonsai. Het loof is te zwak, en ook nog van de soort die heel gevoelig is voor perenroest. Je hebt dan 2 mogelijkheden; ofwel leer je met de fouten van je boom leven, met de wetenschap dat het nooit een topstuk zal worden. Ofwel probeer je er nog iets aan te doen. Ook hier is een betere soort Juniperus met strakker loof tegen geënt. Het zal nog enkele jaren duren vooraleer het helemaal met elkaar vergroeid is, maar je hebt dan wel een boom waar je nog met toekomstperspectieven aan kunt verder werken…

Ook deze den zou wel eens baat kunnen hebben bij het plaatsen van een ent. Tussen de twee loofpartijen zit een stuk stam dat weer wat te lang of saai is. Nog een projectje voor de nabije toekomst?

Daarna zijn we de studio binnen gegaan, en hebben we na de theorie nog enkele praktijkvoorbeelden gehad. Onderstaande Europese zwarte den was het eerste ‘slachtoffer’. Deze boom heeft een mooie stam aanzet, en een mooie knik in de stam, maar daarna loopt het wat fout. Loof dat allemaal veel te ver weg zit. Hier gaan we een ‘nieuw verhaal’ schrijven in het leven van deze boom door een ent te plaatsen. Eerst wordt er bepaald waar de ent juist geplaatst moet worden…

Daarna wordt het entloof ‘geprepareerd’. Met een zuiver en scherp mes wordt aan twee kanten het cambium blootgelegd…

Met een haakse slijper van Proxxon wordt dan voorzichtig een sleuf gemaakt, waar de ent moet in terechtkomen. Ga hier steeds voorzichtig mee te werk, frees zeker niet teveel in 1 keer weg. Te lang frezen  is ook niet goed, daar je dan de cambium van de moederboom door de hitte van het frezen ‘verbrand’. De aandachtige toeschouwer ziet ook dat de sleuf lichtjes schuin ten opzichte van de stamlijn  wordt gemaakt…

Met een scherpe guts wordt er nog wat schors verwijderd, zodat de ent strak in de gleuf past…

En ja hoor, dat past netjes zo…

Zodra we zeker zijn dat de cambiumlagen tegen elkaar zitten, wordt de ent vastgezet met behulp van wat tape. Zodra de tape de ent vasthoudt, wordt er nog met koperdraad en een stuk plastic de ent helemaal verankerd aan de boom. Bedoeling is dat dit niet meer kan bewegen!

Het aangeënte loof heeft nu een mooie plaats gekregen, en als deze ent slaagt, zal deze boom een veel betere toekomst hebben dan voorheen. De plaats waar geënt is wordt dan afgedicht met een vloeibare wondpasta, zodat er geen water meer aan kan om verrotten te voorkomen…

Deze Juniperus heeft een best goede basis, maar ook in dit geval zit er weer een stuk saai stam tussen, en het loof zit nogal ver bovenaan in de boom. Ook in dit geval kan enten weer een oplossing bieden. Allereerst gaan we op zoek waar we gaan enten. Het heeft natuurlijk weinig nut om te enten op een plaats waar weinig leven in zit, dus ga op zoek naar de levenslijnen, en verzeker je er van dat je op de juiste plaats gaat enten…

Eens checken hoe we de ent gaan plaatsen, en dan wordt met behulp van een stift gemarkeerd waar er een sleuf moet gefreesd worden…

Ondertussen kan de ent weer voorbereid worden, en wordt er weer een sleuf gefreesd…

Eens kijken of het ‘past’. Ja hoor, het mag weer goed vast gezet worden…

Soms kan je ook omgekeerd te werk gaan. In plaats van loof aan te enten, kan je ook wortels aan de boom enten. Hier kan je problemen met de nebari mee oplossen, of in dit specifiek geval met een tapsheid probleem van de wortelpartij. Hier wordt dan later het loof boven de ent weg gesnoeid, en heb je – mits dat het gelukt is uiteraard – een nieuwe wortel.

Dan hadden we nog een Juniperus sabina, waar Jean-Paul beide technieken wou combineren. Namelijk het plaatsen van een wortel-ent, en een kant-ent. Hierbij zou hij dan 2 vliegen in 1 klap kunnen slaan. De wortelvoet wordt verbeterd, en ook het loof wordt vervangen door een soort die beter geschikt is voor bonsai doeleinden!

Hieronder zie je dan het resultaat. Twee enten geplaatst. Nog even afwerken…

En hopelijk lukken al deze enten. Het zal even zijn tijd in beslag nemen, maar mist goede nazorg en bemesting zullen enten vrij snel met elkaar vergroeien De anders haast onoverkoombare problemen zijn nu aangepakt, en er kan dan later weer op een goede manier verder gewerkt worden aan deze bomen. Natuurlijk zou het leuk zijn om de resultaten nu al te zien te krijgen, maar Jean-Paul heeft ons beloofd om geregeld eens een update te laten zien van deze enten. Zoals bij de meest gebruikte technieken bij bonsai, vraagt deze techniek ook wat ‘ervaring’. Oefening baart kunst. Dus als je nog eens een boom voor je hebt staan waarvan je denkt, nee dit wordt echt nooit iets, denk dat zeker eens of er geen mogelijkheden zijn om te enten…

Veel plezier met jullie werk aan de bomen!

Bonsai groeten,
Hans

Bewaren

Bewaren

Bewaren

Bewaren

By Hans • Vergaderingen 2017 • 0 • Tags: bonsai, boor-enten, Eda Uchi Kai, enten, Jean-Paul Polmans, kant-enten